ons verhaal
Wij
Prikkebosk is een boerderij met een verhaal. Dat allang begonnen was eer wij er kwamen wonen. 'Wij' zijn Sjoerd en Hieke. Sinds 2008 wonen en werken we samen met beide dochters op het mooiste plekje van Damwâld. Sjoerd is geboren en getogen op een boerderij in 'it lege midden' van Fryslân. Hieke kwam als 'wâldpyk' ter wereld in een bakkersgezin. We houden van de vrijheid van het ondernemen. Als gezin genieten we van de ruimte op de boerderij. En het landschap rondom. Graag delen we dit met gasten die er vaak een urenlange autorit voor over hebben. 'Fan herte wolkom!'
De boerderij
We werken op Prikkebosk met respect voor mens, dier, natuur en historie. De karakteristieke boerderij is meer dan 100 jaar oud. Tijdens de verbouwing in 2009 zijn alle nog aanwezige oude elementen waar mogelijk in tact gelaten. Modern comfort is aangebracht. Met gebruik van mooie kwaliteitsmaterialen. De bedsteden zijn gebleven maar hebben nu formaat XL. De authentieke kamers zijn van alle gemak voorzien en sfeervol ingericht. Natuurlijk is er goede internetverbinding via WiFi. Bekijk de plattegrond.
Tot 2019 was er het melkveebedrijf. Sinds 2020 doen we aan jongveeverzorging. Dit betekent dat er niet wordt gemolken. We verzorgen jonge koeien van een andere melkveehouder. We huisvesten kalveren van een paar maanden oud tot en met vaarzen van bijna twee jaar. Op het moment dat die bijna hun eerste kalf gaan krijgen, gaan ze weer terug naar het moederbedrijf. Zodra het kalf is geboren wordt de jonge koe daar gemolken.
Duurzaam & fairtrade
'Wie wat bewaart die heeft wat' is bedacht op de boerderij. Hier wordt sinds van ouds duurzaam gewerkt, met oog op de toekomst. Een grote schuur komt daarbij goed van pas. Zo is er bijna altijd wel materiaal voor handen om iets van te maken waardoor het een tweede (of derde, vierde) leven krijgt. We kiezen verantwoord en duurzame kwaliteit. Fairtrade is voor ons meer dan het drinken van gecertificeerde koffie. Gebruik maken van producten en diensten uit de directe omgeving is voor ons vanzelfsprekend. Op basis van vertrouwen en gunnen.
Duurzame energiebronnen
Boerderij de Prikkebosk is meer dan 100 jaar oud. Over duurzaam gesproken! Op Prikkebosk is het behaaglijk warm in de kamers. Je ervaart aardwarmte via de vloerverwarming. Baden en douchen is dubbel genieten als je weet dat er zonne-energie door de kraan stroomt! De eigen bron levert drinkwater aan het vee en spoelwater voor het toilet. Naast energie is het zonnedak op de stallen ook een bron van inkomsten. Datzelfde geldt ook voor het agrarisch natuurbeheer. Boerderij de Prikkebosk ligt aan de rand van nationaal landschap de Noardlike Fryske Wâlden. De weilanden worden omzoomd door elzensingels. Het oude coulissenlandschap wordt door boeren onderhouden. Ook door ons.
Het verhaal van de Prikkebosk
'Als muren konden spreken'...
Op de Prikkebosk is een timmermansplankje gevonden. De daarop handgeschreven boodschap spreekt boekdelen.
Op 14 mei 1969 wordt tijdens een verbouwing van de Prakkenpleats, die ten zuiden van Damwâld midden in de Noordelijke Friese Wouden staat, een plankje gevonden met daarop een korte tekst. Zo te zien is de tekst geschreven met een timmermanspotlood. In een ouderwets, krullerig handschrift formuleert de anonieme ambachtsman een beetje cryptisch een aanklacht tegen de maatschappelijke verhoudingen van toen: 'Indien meneer Prakken deze plaats betaald van centen, te weinig betaalt voor chicorei van de arbeiders gekocht. hoe vindt Ge dat?' Jammer, dat de schrijver zijn boodschap niet heeft gedateerd.
Maar wie is eigenlijk die ‘meneer Prakken’, die hier min of meer beschuldigd wordt van het uitbuiten van arbeiders die cichorei verbouwen? Rond 1888 neemt Arnoldus Prakken het beheer over van drie cichoreidrogerijen. Als landbouwer en fabrikant gaat het hem voor de wind en hij krijgt allerlei belangrijke maatschappelijke functies. Zo zit Prakken onder andere in de schoolcommissie, in de gemeenteraad en in het centrale bestuur van de vrijzinnige kiesverenigingen. In 1900 wordt hij benoemd als armvoogd in Murmerwoude, later opgegaan in het dorp Damwâld. In 1915 geeft Prakken opdracht tot het bouwen van een grote stelpboerderij aan de Dammeloane 46, nu ‘de Prikkebosk’. Prakken boert niet zelf op deze karakteristieke boerderij met zijn opvallende voor- en zijgevel. Van 1915 tot 2002 huurt de familie Annema het bedrijf.
In de volksmond krijgt de boerderij de naam ‘Prakkenpleats’. De eigenaar wordt door de bevolking ‘meneer Prakken’ genoemd, hij is immers een vooraanstaand persoon. In de wijde omgeving is er maar één ‘meneer’. Als gevraagd wordt: ‘Waar woont meneer?’, weet iedereen in de omgeving van Murmerwoude dat het om Arnoldus Prakken gaat.
Prakken verdient zijn geld met de productie van cichorei. Cichorei is rond 1800 een surrogaat, een vervanger voor de peperdure koffie. Die moet immers altijd per schip uit verre oorden gehaald worden en is daarom voor de gewone man nauwelijks te betalen. In de loop van de 19de eeuw groeien de Friese Wouden en met name de gemeente Dantumadiel uit tot het centrum van de verbouw en het drogen van de cichoreiplant. Op een gegeven moment staan er zo’n twintig cichoreidrogerijen. De blauw bloeiende cichoreiplant heeft een lange, dunne wortel die geroosterd en daarna fijngemalen wordt. In combinatie met kokend water ontstaat een drank met een bittere smaak die wel wat lijkt op die van koffie.Als de welvaart toeneemt, verdwijnt de cichorei-industrie. Steeds meer mensen beschikken over geld om echte koffie te kopen.De cichoreiproductie en alles wat daar mee te maken heeft, komt tegenwoordig tot leven in ‘De Sûkerei’, het openluchtmuseum in Damwâld.
Arnoldus Prakken is behalve cichoreifabrikant ook landbouwer. Als het gewas rijp is, loopt de opbrengst daarvan regelmatig gevaar. De armoede onder de arbeidersbevolking in de Friese Wouden is groot. Geen wonder dat de bewoners van deze streken ’s avonds en ’s nachts wel eens een tochtje naar de akkers ondernemen om wortelen, aardappelen of bieten voor de winter in te slaan. Soms valt het mee met de diefstal en dan weet herenboer Prakken wat hem te doen staat, zo valt te lezen in de Kollumer Courant van 12 november 1913: "Arnoldus Prakken geeft ieder gezin aan de Dammelaan een halve hectoliter wortelen. Dit is de belooning voor de eerlijkheid door genoemde bewoners aan de dag gelegd ten aanzien van de verbouw van wortelen op zijn land in de onmiddellijke nabijheid."
De Prakkenpleats, tegenwoordig bekend als ‘de Prikkebosk’, staat temidden van een landschap van hoge cultuurhistorische kwaliteit met eeuwenoude voetpaden, trekvaarten, boomwallen en poelen. Het prachtige coulissenlandschap met z’n elzenwallen is karakteristiek voor de Friese Wouden.
Die elzenwallen hebben er niet altijd gestaan. Op de kaart van Schotanus uit 1718 is er nog niets van te zien. In die tijd bestaat het gebied voor een groot gedeelte uit bouwland. Pas rond 1750 beginnen boeren met het houden van vee. De houtwallen zijn dan nodig om het vee te keren.
De noordelijke Friese Wouden staan ook bekend om de halepaden. Een hale is een zandkop. Halepaden zijn voor de bewoners van groot belang geweest. Over deze smalle zandpaden zoeken ze de kortste en droogste routes om bij school, winkel of kerk te komen. De voetpaden lopen vaak - al of niet via een klaphekje - over andermans erf, vroeger heel gebruikelijk. Een klein gedeelte van het oude netwerk van halepaden is eind 2014 weer met elkaar verbonden en krijgt, voorzien van infoborden, de naam ‘Halerûte’. Vanuit ‘de Prikkebosk’ is het maar een paar stappen om op de Halerûte te komen.
De noordoostelijke Friese Wouden maken in de zestiger en zeventiger jaren van de vorige eeuw óók naam als vindplaats van volksverhalen. De bekende verzamelaar Dam Jaarsma uit Eastermar noteert gedurende ongeveer twaalf jaar in dit gebied maar liefst zo’n zeventienduizend volksverhalen, bestaande uit mythen, sagen, legendes en sprookjes. Een enorme schat waaruit door de vertellers van nu nog altijd geput wordt.
Achter de Prakkenpleats van nu staan twee moderne stallen waar Sjoerd Roelevink een veebedrijf runt. In het voorste gedeelte van de boerderij heeft Hieke Wouda sinds 2010 een gastenverblijf 'Farmhouse de Prikkebosk’.
